Międzynarodowy Dzień Liczby Pi (π) przypada corocznie 14 marca. Nie bez przyczyny wybrano właśnie taką datę. Święto to obchodzi się głównie na amerykańskich uczelniach, ale w Polsce z roku na rok, także staje się coraz popularniejsze. Jest sporo ciekawostek związanych z tym dniem.
Liczba Pi (π) to stała matematyczna, która okazuje się przydatna przy obliczeniach z zakresu matematyki, geometrii czy fizyki. Jest ona wykorzystywana także we wzorach demograficznych czy epidemiologicznych. Pomaga w obliczeniach z zakresu teorii liczb, rachunku prawdopodobieństwa, w równaniach teorii grawitacji czy matematyce kwantowej.
Zanim jednak przejdziemy do ciekawostek, na początek trochę historii. Liczbę Pi (π), a więc stosunek obwodu koła do długości jego średnicy badał już w III wieku Archimedes z Syrakuz. Dzięki jego zasługom liczbę Pi (π) nazywa się także stałą archimedesową. W kolejnych tysiącleciach zagadnienie to badali także inny uczeni. Chiński matematyk Liu Hui obliczył, ile wynosi liczba Pi (π) pięć miejsc po przecinku. Ludolf van Ceulen dotarł aż do 35 miejsca po przecinku.
William Shanks z kolei poczynił obliczenia aż do 530 miejsc po przecinku, a pracując przez kolejne lata jeszcze do 177 kolejnych cyfr. Niestety, popełni błąd przy 528 pozycji. Nie można mu jednak odmówić zapału, wszystko spisywał odręcznie, na kartce. W kolejnych latach uczeni: Smith, Wrench i Reitwiesner dzięki pomocy technologii obliczyli, ile wynosi liczba Pi (π) po przecinku do 808 cyfr (pierwszy i drugi badacz) oraz 2037 (trzeci badacz).
Liczba Pi bywa nazywana ludolfiną
Inna nazwa liczby Pi (π) to ludolfina. Taką nazwę zawdzięcza Ludolfowi van Ceulenowi, który początkowo obliczył, ile wynosi liczba Pi 20 miejsc po przecinku, później rozszerzył swoje obliczenia do 35 miejsc po przecinku. Na nagrobku van Ceulena została wyryta właśnie liczba Liczba Pi (π) bywa nazywana ludolfiną.
Patronami Międzynarodowego Dnia Liczby Pi (π) są Albert Einstein i Wacław Sierpiński, którzy urodzili się właśnie 14 marca. Jednak nie tylko dlatego zdecydowano się, by tego dnia obchodzić święto liczby Pi...
Amerykański zapis daty 14 marca to: 3.14, a więc tyle, ile liczba Pi wynosi w przybliżeniu. Stąd pomysł, by Międzynarodowy Dzień Liczby Pi świętować właśnie 14 marca.
W języku angielskim słowa "pi" oraz "pie" mają taką samą wymowę. Właśnie dlatego z okazji Dnia Liczby Pi (π) wiele osób decyduje się na to by upiec ciasto (koniecznie okrągłe!), które będzie nawiązywało do tego święta.
Co Wisława Szymborska ma wspólnego z liczbą Pi (π) ?
Wisława Szymborska napisała wiersz na temat liczby Pi. W nawiązaniu do utworu noblistki liczby naturalne nazywa się niekiedy liczbami Szymborskiej. Poniżej przytaczamy treść wiersza:
Podziwu godna liczba Pi
trzy koma jeden cztery jeden.
Wszystkie jej dalsze cyfry też są początkowe,
pięć dziewięć dwa ponieważ nigdy się nie kończy.
Nie pozwala się objąć sześć pięć trzy pięć spojrzeniem
osiem dziewięć obliczeniem
siedem dziewięć wyobraźnią,
a nawet trzy dwa trzy osiem żartem, czyli porównaniem
cztery sześć do czegokolwiek
dwa sześć cztery trzy na świecie.
Najdłuższy ziemski wąż po kilkunastu metrach się urywa
podobnie, choć trochę później, czynią węże bajeczne.
Korowód cyfr składających się na liczbę Pi
nie zatrzymuje się na brzegu kartki,
potrafi ciągnąc się po stole, przez powietrze,
przez mur, liść, gniazdo ptasie, chmury, prosto w niebo,
przez całą nieba wzdętość i bezdenność.
O, jak krótki, wprost mysi, jest warkocz komety!
Jak wątły promień gwiazdy, że zakrzywia się w lada przestrzeni!
A tu dwa trzy piętnaście trzysta dziewiętnaście
mój numer telefonu twój numer koszuli
rok tysiąc dziewięćset siedemdziesiąty trzeci szóste piętro
ilość mieszkańców sześćdziesiąt pięć groszy
obwód w biodrach dwa palce szarada i szyfr,
w którym słowiczku mój a leć, a piej
oraz uprasza się zachować spokój,
a także ziemia i niebo przeminą,
ale nie liczba Pi, co to to nie,
ona wciąż swoje niezłe jeszcze pięć,
nie byle jakie osiem,
nieostatnie siedem,
przynaglając, ach, przynaglając gnuśną wieczność
do trwania.
